Gelijkwaardige kansen voor iedereen
“Iedereen wil een bijdrage leveren aan de maatschappij, perspectief hebben en financieel zelfstandig zijn. Bij SZW zetten we ons in voor gelijkwaardige kansen op de arbeidsmarkt,” geeft Jürgen aan. “Het programma VIA is in het leven geroepen om de arbeidsmarktkansen van mensen met een migratieachtergrond, waaronder ook nieuwkomers, te verbeteren. Van het stimuleren van meer diversiteit op de werkvloer en objectieve werving en selectie, tot het verbeteren van de eerste kans op een baan of stage voor jongeren.”
Binnen het thema ‘nieuwkomers en werk’ heeft VIA, samen met gemeenten, werkgevers- en werknemersorganisaties, onderwijskoepels en maatschappelijke organisaties, onder meer onderzocht wat werkt bij leerwerktrajecten voor nieuwkomers in tekortsectoren zoals de zorg en de techniek. Nu worden de volgende stappen gezet samen met onder meer gemeenten, werkgevers, om een duurzaam verschil te kunnen maken op de arbeidsmarkt. “Uit ervaring weten we dat het tijd kost om verandering te bewerkstelligen, maar de eerste stap is gezet en de wil is er. Er zijn prachtige initiatieven, inspirerende voorbeelden en mooie verhalen. En we kunnen nog zoveel meer doen als werkgevend Nederland,” zegt Jürgen.
Een goed traineeship neerzetten
“Als overheid wil je natuurlijk niet alleen met een vinger wijzen naar andere organisaties – je wilt zelf ook het goede voorbeeld geven als werkgever. Ook dat is je verantwoordelijkheid. En dus zijn we in 2019 gestart met het uitwerken van een traineeship voor nieuwkomers bij het Ministerie van SZW zelf. Dat klinkt misschien als een lange aanlooptijd, maar we vonden het extra belangrijk dat we overal goed over nagedacht hadden. Moet zo’n traineeship aansluiten bij de andere traineeships van het Rijk? Wat doen ze bij andere ministeries? Wat is er nodig om dit traineeship voor alle partijen tot een succes te maken?”
Partnership
Samen met Refugee Talent Hub werd het traineetraject verder vormgegeven. Zes trainees werden geplaatst bij verschillende onderdelen binnen het departement en kregen ondersteuning op het gebied van o.a. taal en loopbaancoaching. Daarnaast verzorgde Refugee Talent Hub interculturele trainingen en regelmatige check-ins met managers en mentoren van de trainees. Dat was echt van toegevoegde waarde,” vertelt Jürgen. “Het is een leerzaam avontuur dat je als persoon en organisatie verder brengt”
Spiegel
“Het traject was voor ons als ministerie ook best spannend”, vervolgt hij. “In hoeverre zijn wij als organisatie toegankelijk voor nieuwkomers? Het werk dat wij doen – en de omgeving waarin wij dat doen – is zeer talig. Dat is best uitdagend; er wordt hier snel gepraat en gediscussieerd, veelal in jargon. Ons werk is soms best abstract, in gesprekken worden verbanden snel gelegd, en er moeten nota’s en Kamerbrieven worden geschreven. Je begrijpt: dat is werk waarbij een uitgebreide woordenschat, taalgevoel en nuance heel belangrijk is.”
“Eigenlijk zie je tijdens zo’n traject in hoeverre je ‘niet-inclusief’ bent. Heel waardevol, want dat heeft ons aan het denken gezet over hoe wij als organisatie nog moeten bewegen om deze mensen in het vervolg nog beter kunnen laten landen. En ondanks dat je de best practices in interculturele communicatie kent, maak je als manager soms toch fouten. Zeker als je een keertje ‘even snel’ wat wil zeggen. Het is echt een ontzettend leerzame ervaring.”
Van beleid naar praktijk
Voordat SZW hieraan begon, dachten Jürgen en zijn collega’s er makkelijker over. Op papier klinkt het als een no-brainer dat een werkgever nieuwkomers in dienst neemt, en dat is het eigenlijk ook. “Want dat we het allemaal moeten doen, daar twijfel ik niet aan. Maar ik heb het nu zelf mogen ervaren wat erbij komt kijken als werkgever zelf. Het kost bijvoorbeeld aanvankelijk wel extra tijd om iemand op te nemen in je team en te begeleiden. Die uren zie je niet direct terug. Er zijn culturele verschillen, mensen zijn wellicht anders inzetbaar dan je voor ogen had, en persoonlijke context kan een rol spelen. Kortom, het heeft wel wat meer voeten in aarde dan je gewend bent.”
Daarmee wil hij niet zeggen dat je het als werkgever niet moet doen. Integendeel. “Vluchtelingen zijn hier niet voor hun lol naartoe gekomen. Ze verdienen een gelijkwaardige kans, net als iedereen in Nederland. Bovendien: het is een verrijkende ervaring voor je organisatie en je team. Het geeft je als organisatie de kans om echt inclusiever te worden. En vluchtelingen hebben door hun vluchtervaring vaak een andere kijk. Door deze nieuwe perspectieven leer je zelf ook anders te kijken naar bepaalde zaken. Ik ben ervan overtuigd dat het je organisatie wendbaarder en toekomstbestendiger maakt.”
Kennis en expertise
Inmiddels is het traject afgerond. Het resultaat? Vier van de trainees blijven bij het departement en de overige twee zijn inmiddels aan de slag bij een andere organisatie. Ondertussen blijft SZW zich niet alleen als werkgever, maar ook via beleid inzetten voor gelijkwaardige kansen op de arbeidsmarkt voor mensen met een migratieachtergrond, waaronder nieuwkomers. Jürgen en zijn collega’s zien veel enthousiasme en actie bij gemeenten en werkgevers, en zien dat veel maatschappelijke organisaties, zoals Refugee Talent Hub, zich hier hard voor maken. Hij raadt werkgevers aan om vooral de beschikbare kennis en expertise te gebruiken om het werken met nieuwkomers voor hun organisatie tot een succes te maken.
“Er zijn al zo veel oplossingen voor eventuele problemen die je tegen kunt komen – of het nu gaat om wet- en regelgeving of om interculturele communicatie. En realiseer je: de nieuwkomers die je in veel succesverhalen tegenkomt, hebben zich al enorm ontwikkeld. Niet iedereen zit al op dat niveau, maar iedereen verdíent het om op dat niveau te komen. Daar kun jij als organisatie een bijdrage aan leveren. En: met een open blik en een lerende aanpak gaat het jou ook echt superveel opleveren.”
Lees ook: Nieuwkomers en werk: een praktische gids voor werkgevers
Lees ook: De arbeidsmarktpositie van vluchtelingen: wetgeving en regelingen
Lees ook: Nieuwkomers en werk: het mes snijdt aan twee kanten