In een volle Amsterdamse Zuiderkerk werd op 30 juni het Charterdocument Statushouders en Werk gelanceerd, een praktische gids geschreven en uitgebracht door SER Diversiteit in Bedrijf en de Refugee Talent Hub. Met deze publicatie voor werkgevers bieden de twee partijen inzicht in de belangrijkste aandachtspunten als het gaat om werken met mensen met een vluchtachtergrond.

Het onderwerp ‘Statushouders en werk’ heeft al jaren de aandacht van overheid, sociale partners en maatschappelijke organisaties. De urgentie ervan is alleen maar toegenomen door de komst van nieuwe vluchtelingen, zoals recent door de oorlog in Oekraïne. Zowel de Refugee Talent Hub als SER Diversiteit in Bedrijf merken dat Nederlandse werkgevers nog steeds kansen laten liggen bij de instroom en doorgroeikansen van statushouders binnen hun bedrijf. “Binnen de groep professionals met een vluchtachtergrond zit veel arbeidspotentieel en daar liggen dus veel kansen voor werkgevers, vooral nu zij aanlopen tegen arbeidstekorten”, aldus SER Diversiteit in Bedrijf in de publicatie.

Wees geduldig

Het programma dat aan de lancering was verbonden, werd gemodereerd door Emmelie Zipson. Zij verwelkomde het publiek en vertelde over haar affiniteit met het onderwerp. “Mijn voorouders kwamen uit landen als Rusland, Polen en Oostenrijk. Vanwege hun Joodse roots werden zij gedwongen te vluchten en moesten alles achter zich laten om in een vreemd land helemaal opnieuw te beginnen. Ook al ben ik zelf niet gevlucht, ik ken wel hun verhalen. Ik zie dat vluchten van alle tijden is.”

Als ervaringsdeskundige werd vervolgens İlham Atuş uitgenodigd op het podium, een nieuwkomer die momenteel stage loopt bij de Triodos Bank. Atuş moest vluchten uit Turkije na de coup in 2016 en verblijft sinds 2019 in Nederland. Hij vertelde geïnspireerd over de hordes die hij moest nemen bij het vinden van werk op de Nederlandse arbeidsmarkt, zoals het leren van een nieuwe taal en de druk die hij van de gemeente voelde om een baan te vinden. Atuş deelde de lessen die hij geleerd had en deed aanbevelingen aan de werkgevers die in het publiek zaten. Atuş: ‘Denk aan de lange-termijn waardecreatie van het bedrijf. Statushouders dragen hieraan bij. Wees daarom geduldig en investeer in het behoud van deze professionals.'

Geïnteresseerd in het Charterdocument Statushouders en Werk? Klik op deze link voor de online versie (pdf).

Veerkracht en ambitie

Een van de werkgevers die zich hard maakt voor statushouders is netbeheerder TenneT. Manon van Beek, CEO en tevens bestuursvoorzitter van de Refugee Talent Hub, heeft vanuit haar functie de laatste jaren veelvuldig contact met personen met een vluchtachtergrond. “Deze mensen hebben een ongelofelijke veerkracht en ambitie en zijn goede medewerkers voor elk bedrijf”, stelt zij. Haar oproep is dan ook om onnodige tradities (zoals strenge taal- en diplomaeisen bij selectieprocedures) overboord te gooien.

In twee panelgesprekken werd dieper ingegaan op de materie. In het eerste gesprek namen topmensen van Sweco en 180 Amsterdam het woord. CEO’s Eugene Grüter en Sander Volten deelden hun ervaringen en gaven werkgevers tips over het aannemen van professionals met een vluchtachtergrond, zoals het aanbieden van mentoring en extra vaktaaltraining. Onderwerp van het tweede panelgesprek was de bevordering van de arbeidsparticipatie van personen met een vluchtachtergrond. Experts Jaco Dagevos (hoogleraar Integratie en Migratie Erasmus Universiteit Rotterdam) en Mohammed al Temimi (beleidsadviseur Gemeente Rotterdam) schenen hun licht op de nieuwe Wet inburgering. Ten opzichte van de vorige wet legt deze minder nadruk op taalonderwijs en meer op arbeidsparticipatie. Op papier ziet de wet er goed uit, maar valt of staat hij, volgens Dagevos, met de uitvoering.

Op de foto: Emmelie Zipson, Jaco Dagevos en Mohammed al Temimi

Dagevos: “De groep statushouders is divers, waardoor hun arbeidsparticipatie dus ook vraagt om een op maat gemaakte aanpak. Onderzoek toont keer op keer weer dat een generieke aanpak niet werkt. Daarnaast zou het beleid zich meer op de vraagzijde dienen te richten. In de afgelopen jaren heeft het beleid zich overwegend gericht op kenmerken bij aanbod, zoals taal, sociale netwerken en werknemersvaardigheden en ging minder aandacht uit naar werkgevers en naar het realiseren van een match tussen statushouder en werkgever. Voor effectief beleid is juist een combinatie van een aanbod- en vraaggerichte aanpak noodzakelijk. Integratie is een tweezijdig proces en beleid dient voor beide zijden aandacht te hebben.”

Ook Al Temimi, die betrokken was bij de implementatie van de nieuwe Wet inburgering, benadrukt dat arbeidsparticipatie hier de sleutel is. Werkgevers moeten hun nieuwe werknemers wel de kans bieden om goed te landen. “Concreet voorbeeld: als een werkgever een statushouder een baan aanbiedt, moet hij kijken hoe die baan in stukjes gesneden kan worden. Gun iemand wat meer tijd om de juiste woorden en werkcultuur te leren. Integratie is een tweezijdig proces, uiteindelijk moeten we het met z’n allen doen. Ook werkgevers moeten dat beetje extra willen doen.”

Labels

Schrijver en Trouw-columnist Babah Tarawally vertelde over zijn eigen ervaringen in Nederland, waar hij in de jaren negentig naartoe vluchtte vanwege het oorlogsgeweld in zijn thuisland Sierra Leone. Het duurde lang voordat mensen hem niet zagen als ‘vluchteling’, maar als mens en professional. Zo interviewde hij ooit voor een groot blad Johnny de Mol, waar hij erg trots op was. Totdat het interview verscheen onder de kop: ‘Vluchteling interviewt Johnny de Mol’. Werkgevers moeten afstappen van deze labels, stelt Tarawally, en nieuwkomers zien als mensen met ontzettend veel ervaring, mensenkennis en vaardigheden.

De laatste spreker, schrijver en journalist Joris Luyendijk, onderschreef de onmisbare bijdrage die statushouders kunnen leveren aan de arbeidsmarkt: “Zij brengen eigenschappen en kwaliteiten mee die je bij autochtone Nederlanders niet of nauwelijks vindt. Allereerst gretigheid en doorzettingsvermogen... Zo iemand zal voor jouw bedrijf of organisatie vechten, zoals hij of zij al heeft moeten vechten om een heel nieuw bestaan op te bouwen. Daarnaast wereldwijsheid: autochtone Nederlanders van nu zijn opgevoed door ouders die geen oorlog hebben meegemaakt en missen die levenservaring. Het is echt goed om in je organisatie ook een aantal geharde mensen te hebben. Een vluchtverleden betekent ook vindingrijkheid, flexibiliteit en mensenkennis en dat doe je op, onderweg naar Nederland, in het AZC waar je jaren op elkaars lip zit en vervolgens bij het inburgeren.”

Begeleiding en inclusie

Na afloop van het programma werden er volop contacten gelegd tussen werkgevers en werkzoekende statushouders. Tot het einde toe bleef de positieve energie hangen in de Zuiderkerk en alle aanwezigen gingen met een exemplaar van het Charterdocument naar huis. De bijeenkomst bleek enthousiasmerend te hebben gewerkt. “Het was een prachtige bijeenkomst met een grote opkomst en een inhoudelijk sterk programma", aldus Michal van Dantzig (o.a. bestuurslid MKB-Amsterdam). "De publicatie staat vol tips, handig wanneer je met hoogopgeleide statushouders wilt werken. Dit is een heel interessante groep potentiële werknemers. Hun talenten worden vaak niet gezien en dat is ontzettend jammer in deze tijd van schaarste op de arbeidsmarkt. Hoogopgeleide statushouders zijn heel geschikt om te worden omgeschoold naar kansrijke beroepen. Ik denk dat zij een belangrijke goede doelgroep voor mkb-ondernemers zijn.”

De organisatoren waren dan ook tevreden. Wilma Roozenboom, directeur Refugee Talent Hub: "Wij kijken terug op een mooie bijeenkomst waarop het onderwerp 'vluchtelingen en werk' vanuit veel verschillende perspectieven is belicht. Het hoge aantal bezoekers toont aan dat het onderwerp leeft. Daar zijn we blij mee. En juist omdat het onderwerp leeft, is het belangrijk dat er nu een nieuwe publicatie over vluchtelingen en werk ligt, vol praktische voorbeelden en tips. Want als steeds meer werkgevers nieuwkomers op de werkvloer verwelkomen, laten we het dan vooral ook goed doen - met aandacht voor begeleiding en daadwerkelijke inclusie.”

Op de foto: Babah Tarawally en Joris Luyendijk.