Waardig werk als norm

Biedt de huidige ‘perfect storm’ de perfecte kans voor meer waardig werk? Op vrijdag 25 november jl. waren we aanwezig bij het congres ‘Waardig werk als norm’, georganiseerd door de Hogeschool Utrecht (HU).

Potentieel

Er is veel ‘onbenut potentieel’ – of is het ‘onzichtbaar’ potentieel? Hoe je het ook went of keert, een significant deel van de beroepsbevolking (1,1 miljoen mensen, 8%) is nu niet actief op de arbeidsmarkt - door welke oorzaak dan ook. Op dit moment zijn er zelfs 143 vacatures per 100 werklozen. De tekorten op de arbeidsmarkt zijn inmiddels verdeeld over alle beroepsgroepen.

Tel daarbij op dat we te maken hebben met meerdere crises (stikstof, woningmarkt, Oekraïne, klimaat, asiel), en bovendien verschillende maatschappelijke vraagstukken op het gebied van vergrijzing, flexibilisering en verduurzaming van de economie, en je kunt concluderen dat we in een ‘perfect storm’ terecht gekomen zijn. Hoewel dit enigszins deprimerend klinkt, biedt dit ook een kans: om op een andere manier te kijken, om met nieuwe oplossingen te komen die beter aansluiten bij de tijd en fase waarin we ons bevinden.

Waardig werk

“Waardig werk organiseren vereist inspanning van alle stakeholders, in het bijzonder voor de 1,1 miljoen mensen die nu nog steeds aan de kant staan,” geeft Leendert de Bell, Lector bij de HU, aan. “Het is een ‘wicked problem’: een complex issue waarbij zoveel tegengestelde afhankelijkheden betrokken zijn dat het onmogelijk op te lossen lijkt. Dit kan alleen maar door middel van een gezamenlijke, gecoördineerde aanpak en inspanning. Daarom zitten we hier vandaag.”

Afstand

Uit verschillende gesprekken blijkt dat de context van iemands leven belangrijk is. Je kunt een alleenstaande ouder die geen toegang tot kinderopvang heeft, nou eenmaal niet alles vragen. Net zomin als iemand die ook mantelzorger is. Of een statushouder die een woning gekregen heeft in een afgelegen dorp en afhankelijk is van het openbaar vervoer. Bartel Geleijnse, oprichter van The Colour Kitchen: “Onbenut, ongezien of onzichtbaar potentieel – we hebben het altijd over mensen ‘met een afstand tot de arbeidsmarkt’, maar moeten we het niet omdraaien? Heeft de arbeidsmarkt geen afstand tot die mensen?”

Fatimazhra Belhirch, directeur-bestuurder van het UAF, gaf statushouders een stem in het panel. “Nog steeds heeft maar 40-42% van de statushouders na vijf jaar een baan. En die is dan niet eens altijd op hun niveau. Als je de huidige krapte op de arbeidsmarkt ziet, zou je verwachten dat het beter gaat. Statushouders brengen zoveel talent en bieden daarmee een prachtige kans voor heel veel werkgevers. Dat wordt helaas nog onvoldoende gezien.”

Canvas plafond

In de workshop van Wilma Roozenboom (directeur Refugee Talent Hub) en Leendert de Bell (die zich specifiek richt op het bevorderen van duurzame arbeidsparticipatie van vluchtelingen) borduurden we daarop voort. We bespraken welke obstakels er zijn op individueel, organisatie- en maatschappelijk niveau voor mensen met een vluchtelingenachtergrond. En hoe we – gedacht vanuit die drie perspectieven – de drempels zouden kunnen verlagen.

Denk hierbij aan taal, diploma’s, vacatureteksten of recruitmentsystemen (die mensen met een gat van meer dan twee jaar op hun CV er automatisch uitfilteren), en de maatschappelijke beeldvorming die gevoed wordt door de media. De optelsom van deze factoren wordt ook wel het ‘canvas plafond’ genoemd. We kwamen tot de hoopvolle conclusie dat we graag, met een coalitie van gelijkgestemden, het canvas plafond willen proberen te doorbreken, door aan de knoppen op alle drie niveaus te draaien.

Duurzaamheid & waardigheid

In de gesprekken bij koffie en lunch, tijdens de workshops en in de afsluitende plenaire sessie bleek wel: we zitten hier met een groep van zo’n 100 mensen die er allemaal van overtuigd zijn dat het anders kan. Dat iedereen waardig werk verdient. En het verdient om een bijdrage te mogen leveren en gezien te worden, om te kunnen groeien. En dat wij ons hard willen maken om, vanuit de verschillende invalshoeken, meer te doen voor al die mensen. Zodat iedereen zich duurzaam een waardig onderdeel mag voelen van onze samenleving.


Het Congres Waardig werk als norm werd op 25 november 2022 georganiseerd op de Hogeschool Utrecht, door het Lectoraat Organiseren van Waardig Werk.